Czarna skrzynka w samochodzie. Jak działa system EDR i co warto o nim wiedzieć?

Samochód gromadzi wiele informacji na temat swojego kierowcy, w tym jego zachowań podczas jazdy. Pojazdy rejestrują zarówno dane sprzed wypadku, jak i po nim. Duży udział w tym ma tzw. czarna skrzynka. Tak, dokładnie ta sama, którą znamy z lotnictwa! Jak się okazuje, pełni ona istotną rolę także w motoryzacji. Przyjrzyjmy się, jakie informacje są rejestrowane przez samochodowe czarne skrzynki i do czego mogą być wykorzystywane.

Kiedyś było zupełnie inaczej, ale rozwój technologii stale zaskakuje. Obecnie samochody rejestrują wiele informacji na temat zachowań kierowcy, a duży wpływ na to ma tzw. czarna skrzynka. Choć najczęściej kojarzy się ona z lotnictwem, odgrywa również istotną rolę w motoryzacji. Niewielu kierowców zdaje sobie sprawę, że prawdopodobnie mają ją w swoim aucie. Zadaniem czarnej skrzynki jest rejestrowanie określonych parametrów pojazdu, co może być niezwykle pomocne w ustaleniu przyczyn ewentualnego wypadku.

Jakie informacje gromadzi współczesny samochód?

Nowoczesne pojazdy rejestrują wiele danych. Przykładem jest system „pre-crash data”, który zapisuje ostatnie 5 sekund przed kolizją. Dane te aktualizowane są co pół sekundy i mogą dostarczyć cennych informacji, takich jak prędkość, położenie pedałów gazu i hamulca, biegu, na którym znajdował się pojazd, kąt skrętu kierownicy, stan zapięcia pasów bezpieczeństwa oraz działanie systemów ABS i ESP. Oprócz tych informacji sprzed wypadku, można również odczytać dane dotyczące samego momentu zdarzenia, w tym aktywację zabezpieczeń. Kluczową informacją jest tzw. „delta V”, czyli zmiana prędkości, która pomaga ustalić, czy kierowca próbował hamować przed kolizją.

Dlaczego warto mieć czarną skrzynkę w samochodzie?

Od około 2015 roku czarne skrzynki stały się standardowym wyposażeniem większości nowych samochodów w Europie. Nawet jeśli nasze auto jej nie posiada, warto rozważyć montaż. Czarna skrzynka może odegrać istotną rolę w przypadku dochodzenia odszkodowania, ponieważ pozwala na precyzyjne ustalenie przebiegu wypadku i winy uczestników. Może więc być bardzo przydatna.

Jakie dane rejestruje czarna skrzynka?

Zwykle montowana pod maską, czarna skrzynka nie wpływa na wygląd samochodu. Przypomina małe urządzenie GPS, które rejestruje dane za każdym razem, gdy pojazd jest uruchomiony, nadpisując starsze informacje nowymi. Proces ten trwa aż do momentu wypadku, gdy urządzenie zapisuje dane sprzed zdarzenia, w jego trakcie oraz tuż po nim, co pozwala uzyskać pełny obraz sytuacji na drodze. Należy jednak pamiętać, że czarna skrzynka nie zadziała, jeśli dojdzie do awarii instalacji elektrycznej, gdyż potrzebuje zasilania, aby zapisywać informacje.

Brak czarnej skrzynki – co wtedy?

Czarne skrzynki nie są obowiązkowe, a niektórzy producenci nie montują ich standardowo w swoich pojazdach. Mimo to, większość samochodów posiada namiastkę tej technologii, np. w postaci komputerów pokładowych lub sterowników. Dane przedwypadkowe zaczęły być rejestrowane od lat 90., gdy wprowadzono elektroniczne sterowniki poduszek powietrznych. Już wtedy możliwe było ustalenie, co działo się z pojazdem przed kolizją, a rzeczoznawcy ubezpieczeniowi w takich krajach jak Stany Zjednoczone czy Niemcy korzystali z tej metody w swoich analizach. W Polsce metoda ta jest częściej używana do oceny stanu auta oferowanego na sprzedaż.

Historia czarnej skrzynki

Pierwsze czarne skrzynki pojawiły się na rynku w 1994 roku i były instalowane w amerykańskich samochodach takich marek jak Cadillac, Buick, Pontiac oraz Chevrolet. Już wtedy znacząco ułatwiały pracę firmom ubezpieczeniowym, które mogły dokładniej ustalać przyczyny wypadków i wskazywać winnych. Od 2014 roku wszystkie nowe samochody sprzedawane w USA muszą być wyposażone w rejestratory danych. W Polsce technologia ta nie jest jeszcze powszechnie stosowana, ale w miarę upływu czasu może się to zmienić, a czarne skrzynki będą wykorzystywane także przez ubezpieczycieli.

Podsumowanie

Czarna skrzynka w samochodzie działa na podobnej zasadzie co urządzenia stosowane w samolotach, a jej głównym zadaniem jest rejestrowanie określonych parametrów pojazdu. Możliwość zapisywania danych przedwypadkowych pojawiła się wraz z wprowadzeniem elektronicznych sterowników poduszek powietrznych, co miało miejsce w połowie lat 90.

W pamięci komputera pokładowego zapisywane są takie informacje jak prędkość, położenie pedałów gazu i hamulca, bieg, na którym znajdował się pojazd, kąt skrętu kierownicy, stan zapięcia pasów bezpieczeństwa oraz aktywność systemów ABS i ESP.

Czarna skrzynka, zwykle montowana pod maską, ma formę niewielkiego urządzenia GPS, które rejestruje dane za każdym razem, gdy pojazd jest w ruchu. System EDR zaczął być szeroko stosowany w samochodach od około 2015 roku, choć nie wszyscy producenci zdecydowali się na wyposażenie swoich modeli w to rozwiązanie.